(bijgewerkt: 26-02-'11)
Het kistorgel met 5 stemmen in de bas en 7 in de discantis op 27 februari 2010 opgeleverd!
Op 27 februari is het orgel officieel overgedragen aan de eigenaar te Noorwegen. Dit vond plaats in de Ned Herv. kerk te Kolderveen (Dr.). Organist/componist Gerrit 't Hart te Ermelo heeft verschillende klank-registraties (karakters) laten horen, gevolgd door een klein concert.
Na de overdracht en het concert hebben velen het instrument bekeken en bespeeld, voordat het definitief naar Noorwegen zou verhuizen.
Het was een geslaagde middag met veel enthousiaste bezoekers! Ceremonieel werd de gesmede voettrede, de sleutel voor de toegang tot de wind, aan de eigenaar A.L.H. Stolk te Herand (Noorwegen) overgedragen door orgelmaker Rini Wimmenhove.
Foto: Wieger van Asperen
Boven: Een goed gevulde kerk zorgde voor een aangename sfeer!
Onder: Organist Gerrit 't Hart geeft een klank demonstratie met toelichting door de orgelmaker.
Foto: Wieger van Asperen
De Bouw van het kistorgel
Ontwerptekening van het kistorgel.
Dispositie:
Bas Discant
Holpijp 8' Holpijp 8'
Prestant 4'
Roerfluit 4' Roerfluit 4'
Quintfluit 3' Quint 3'
Octaaf 2' Octaaf 2'
Terts
Regaal 8' Regaal 8'
Toonhoogte: a = 440 Hz
Bij transponeren van halve toon lager a = 415 Hz.
Windruk 56mm w.k.
De kast wordt van berkenhout vervaardigd. De wind zal worden geleverd door een spaanbalg, welke gevoed wordt door de daaronder liggende schepbalg, getreden door de rechter voet. Er kan zowel aan de klavierzijde als aan de achterzijde getreden worden. Op dit instrument zal dus gemusiceerd worden met eigen (voet)kracht, wat zeker een zeer rustige orgel-adem geeft!
De Windlade
Hieronder het begin van het kistorgel, het cancellenraam met scheien.
Tussen de scheien zijn de 'sponsels' gelijmd, geheel op ambachtelijke en degelijke wijze gemaakt. Om een goede ventielafdichting te garanderen is ter plaatse van deze openingen dik papier geplakt. Hieronder ziet u de Bas-zijde uitgesneden, terwijl de Discant-zijde nog gedaan moet worden. Hierna worden de ventiel-stiften geplaatst met daarna de windkas.
Het orgel heeft 5 stemmen in de Bas en 7(!) stemmen in de discant; dat zou een onevenredige registerverdeling geven. Daarom is het discant-register van de Regaal 8' links te bedienen, zodat er zowel aan de linker als de rechterzijde 6 registertrekkers zijn. Symetrisch dus.
Hier ziet u de windlade in zijn geheel. Rechts vooraan van de windkas is nog net iets van de opening te zien, waarop het windkanaal aangesloten zal worden. De gaten voor de pijpen kunnen geboord worden.
Het pijpwerk
De Holpijp 8' van ceder; alle pijpen hebben nog overlengte, zodat ze later in later stadium op lengte afgezaagd kunnen worden.
Roerfluit 4', het groot octaaf en een gedeelte van het klein octaaf van spruce. Overige is van appelhout. Vanaf c° zullen er roeren aangebracht worden.
De Bas van bovenaf gezien, de Quintfluit is als enige labiaal nog niet geplaatst. Daarvan is nog juist een deel van de sleep te zien (zwarte deel).
Het 'kastwerk'
Een van de hoeken van de onderkast met 'zwaluwstaarten'.
De bovenkast in bewerking.
De bovenkast is zo uitgevoerd dat wanneer deze van de onderkast genomen wordt, het knieschot en de achterwand er gewoon erin kunnen blijven.
Berken onder en bovenkast van achteren gezien.
Onder en bovenkast van voren gezien. De windlade is geplaatst. In de onderkast komt de windvoorziening.
Kistorgel op verrijdbaar plateau, voor en achterschot zijn hier niet geplaatst. De trede is een noodtrede; alleen voor gebruik in de werkplaats, ook aan de achterzijde is een mogelijkheid om de balg met de hand te pompen.
Een van de handgesmeedde handvatten, zodat het orgel goed te 'vatten' is. Rechts de registerwellen en een klein gedeelte van het discant pijpwerk.
Het snijwerk; gesneden uit kersenhout met in het midden het wapen van Noorwegen (toekomstige bestemming van het kistorgel), uitgevoerd in esdoorn.
De kast is voorzien panelen met gevlochten (kersen)hout; door het open karakter is een goede klankuitstraling gewaarborgd. De lijsten zijn van berken, waardoor er een goed contrast ontstaat.
Het stemmen van de Regaal 8'
En klaar voor het musiseren.....!
Kast en kruk gereed; het orgel staat op een klein verrijdbaar plateau.
Het Regeerwerk
Registerstangen in aanmaak; driedimensionaal
Discant zijde van binnenuit gezien, van voren zijn de register- knoppen in twee rijen van drie gerangschikt.
Bovenaanzicht discant
Hierboven het klavier voor het kistorgel, de vertanding aan de voorzijde heeft te maken met de vrijloop van de stekers bij ingesschoven klavier. Ondertoetsen zijn belegd met het beste been (bot) en de semi- toetsen hebben een ebbenhouten opdikking. De basis is van appelhout.
Hier is te zien dat het voorste gedeelte van het klavierraam vrij ligt van de stekers; hiervoor komt nog een ebben strook, dus dan ziet men niets meer van die 'vertanding'. Onder is nog juist het stekermechaniek te zien.
De registeropschriften aan de linker zijde; knoppen van appelhout met daarin de registernamen geschreven op perkament, welke worden afgedekt door glas met koperen randen. Kaligrafie door Jaline Schaak-Wimmenhove.
De longen van het orgel (windvoorziening)
Hierboven een gedeelte van het scharnier van de schepbalg in aanmaak. Dit scharnier bestaat uit 14 touwen van de beste kwaliteit. De uiteinden worden met houten spijkers geborgd en verder uitgeplozen en op het balgblad gelijmd met huidenlijm. Aan de bovenzijde is nog juist de opening voor het inlaatventiel te zien.
De spanen van de magazijnbalg, bijna klaar om tussen de balgbladen gelijmd te worden. Alleen nog de staaartstukken erop lijmen.
Het scharnier van de magazijnbalg, uitgevoerd als spaanbalg. De touwen worden nu met warme lijm en houten spijkers vastgezet. Vooraan de uitsparing voor het windkanaal.
Alles is beplakt met wit schapeleer; uitvoering (wind)druktest m.b.v. ijzeren hulpgewichten. Rechts onder de schepbalg en links boven de magazijnbalg. In het midden hiervan het overdrukventiel.
Trede mechaniek aan de onderzijde van de onderkast. Het windkanaaltje aan de balg ziet u nog juist links boven, deze is opgedeeld in twee stukken, zodat de bovenkast (welke de windlade bevat), van de onderkast genomen kan worden (handig met vervoer!).
Een onderdeel van het (trede) mechanisme
Heeft u vragen, of misschien belangstelling, schroom niet, maar neem contact op!